نجات ۱۰۰درصدی نسل آینده

لغو برگزاری آزمون‌های تستی برای ورود به مدرسه‌های تیزهوشان و نمونه دولتی فقط یک تصمیم مدیریتی نیست. تا «معلم» نباشید و از نزدیک با بچه‌ها چه در سطوح دبستان و چه راهنمایی و دبیرستان که اینک به متوسطه اول و دوم تغییر نام داده‌اند کار نکرده ‌باشید، نمی‌توانید زوایای مهم چنین تصمیمی را لمس کنید. یک روی سکه این تصمیم عقب راندن موسسه‌هایی است که بساط آماده شدن در آزمون‌های تست‌زنی را گسترانده بودند ولی یک سوی دیگر تصمیم به فرزندان ما برمی‌گردد. فرزندانی که کودکی‌‌شان، فراغت و سرزندگی‌‌شان را در مسیر آماده شدن برای آزمونی ۴ گزینه‌ای قربانی کردیم. تصور بچه‌ها از «جمعه» و «فراغت» را تغییر دادیم و ۶ سال ابتدایی را تبدیل به اسارتی برای برآمدن از آزمون ورودی کردیم. از نگاه معلم و مدیری که سال‌ها شاهد تحمل انواع استرس و اضطراب دانش‌آموزان بوده‌ام تصمیم وزیر آموزش و پرورش مبنی بر لغو برگزاری آزمون‌های تستی برای ورود به مدرسه‌های تیزهوشان و نمونه دولتی آثار مثبت بسیاری به همراه خواهد داشت. نکته مهم دیگر اینکه هزینه‌ای که کلاس‌های آماده‌سازی برای آزمون به خانواده‌ها تحمیل می‌کرد می‌تواند از دوش خانواده‌ها برداشته شود. طبیعی است خانواده‌ها همین بودجه را برای آینده فرزندان‌شان می‌توانند به روش‌های بهتری سرمایه‌گذاری کنند. اما دو دلیل مهمی که با تجربه آموزگاری‌ام دارم را مرور می‌کنم.
نخست؛ آموزش امر ظریفی است و با غربالگری و جداکردن دانش‌آموزان از یکدیگر نمی‌توان به آموزش مطلوب دست یافت. تجربه به من که در سطوح مختلف تدریس کرده و مدیریت نشان داده است که با برگزاری آزمون ۴گزینه‌ای نمی‌توان استعدادیابی و تیزهوش را شناسایی کرد. به عبارت دیگر ما کودکی فرزندان‌مان را صرف آماده شدن آنها برای شرکت در آزمونی یکی دو ساعته و پرکردن گزینه‌های ۴ جوابی می‌کنیم تا به عنوان تیزهوش یا دانش‌آموز مدرسه نمونه به تحصیل ادامه دهد. باید شیوه شناسایی استعدادهای درخشان و تیزهوشان و همچنین نحوه حمایت از آنان در نظام آموزشی ما تغییر یابد.
دوم؛ بیش از ۲۰ نوع مدرسه درنظام آموزش و پرورش ما فعال است. وقتی به شکل‌گیری برخی از این مدرسه‌ها نگاه می‌کنید می‌بینید قرار براین بوده که بتوانند امکانات آموزشی را برای دانش‌آموزان سایر مناطق فراهم کنند. برای مثال مدرسه‌های نمونه دولتی چرا باید در تهران، قلب امکانات ایران، مشغول فعالیت باشند در حالی که قرار بود مدرسه‌های نمونه دولتی به مناطق کمتربرخوردار امکانات بیشتری تزریق کند.
اما به جز دو موضوع پیش‌گفته باید به فشار روانی که نظام آموزشی ما به دانش‌آموزان وارد می‌کند بیشتر توجه کنیم. در دوره‌ای آینده فرزندان‌مان را در ورود به دانشگاه ترسیم کردیم و در همین دوره نیز دانش‌آموزان به محض ورود به دبیرستان باید آماده می‌شدند تا در پایان دوره دبیرستان به نبرد با غولی به نام کنکور بپردازند و همین موضوع سبب رونق‌گرفتن مهارت‌های تست‌زنی و چگونه برآمدن از پس کنکور شد. حتی تغییر نظام آموزشی نیز نتوانست غول کنکور را عقب براند. اما پرسش این است الان که به سبب توسعه فضاهای دانشگاهی هر دانش‌آموزی می‌تواند به دانشگاه راه یابد و ادامه تحصیل دهد چرا باید این استرس و فشار روانی را هم در مقطع متوسطه اول و دوم و هم در مقطع ابتدایی به دو شکل مختلف به آنها تزریق کنیم؟
به نظر می‌رسد ما شادابی و نشاط نیروی انسانی جامعه‌‌مان را در دوره مهم کودکی مغلوب فرآیندی کرده‌ایم که کمتر نقشی در توسعه و یادگیری دارد.
مهم‌ترین مزیتی که تصمیم وزیر آموزش و پرورش در لغو برگزاری آزمون‌های تستی برای ورود به مدرسه‌های تیزهوشان و نمونه دولتی دارد توجه به پتانسیل‌های مهم کودکی است. به عبارتی شاید امروز تعداد دانش‌آموزان ابتدایی مابیش از۷میلیون نفر باشد که حدود ۱۰درصد از جامعه را تشکیل می‌دهند اما این عده ۱۰۰درصد جامعه فردای ما را تشکیل می‌دهند. پس برای حمایت از ۱۰۰درصد جامعه فردای‌مان بهتر است کودکی آنها را قربانی تست‌های ۴ جوابی و استرس‌های ناشی از آن و همین‌طور هزینه‌های تحمیل شده به خانواده‌ها نکنیم.
ضمن آنکه وزیر آموزش و پرورش باید به خوبی مراقب تالی فاسدهای این تصمیم در فربه‌شدن مدرسه‌های دیگر به ویژه مدرسه‌های غیرانتفاعی باشد. چرخه‌های مالی نامناسب در مدرسه‌های غیرانتفاعی نباید مشابه آنچه بر سر تست‌زنی باب شده بود دوباره دامن خانواده‌ها را بگیرد.

٭معلم و عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی

اعتماد